Svrab kože, crvenilo ili osip mogu biti uzrokovani različitim faktorima, od obične iritacije do ozbiljnijih zdravstvenih stanja. Jedan od najčešćih uzroka je koprivnjača, poznata i kao urtikarija — kožne promene koje se pojavljuju u obliku crvenih, ružičastih ili bezbojanih izbočina, često praćenih svrbežom i nelagodom.
Razumevanje uzroka, simptoma i metoda ublažavanja može pomoći u kontroli simptoma i poboljšanju kvaliteta života.
Uzroci koprivnjače
Koprivnjača se javlja kao reakcija organizma na razne okidače. Najčešći uključuju:
- Određenu hranu, poput orašastih plodova, školjki ili jaja
- Neke lekove
- Polen i druge alergene iz okoline
- Ubode insekata
- Kontakt sa životinjskim dlakama
- Iritanse iz okoline, poput hemikalija ili sredstava za čišćenje
Pojava koprivnjače može biti i posledica:
- Stresa i emocionalnog napona
- Infekcija ili bolesti
- Pojačanog znojenja
- Nošenja tesne odeće
- Izlaganja ekstremnim temperaturama (vrućina ili hladnoća)
U mnogim slučajevima, tačan okidač ostaje nepoznat.
Ko je pod većim rizikom?
Određene grupe ljudi su pod većim rizikom od razvoja koprivnjače:
- Osobe sa poznatim alergijama
- Ljudi sa oslabljenim imunitetom
- Oni koji često koriste lekove ili su izloženi iritantima
Simptomi koprivnjače
Koprivnjača se može javiti u akutnom obliku, trajući nekoliko sati do nekoliko dana, ili u hroničnom obliku, koji traje duže od šest sedmica. Tipični simptomi uključuju:
- Crvene ili bezbojne otoke na koži
- Osip koji se pojavljuje i nestaje više puta
- Jak svrab i osećaj peckanja
- Oticanje usana, kapaka ili obraza (angioedem)
- Pogoršanje simptoma tokom toplote, stresa ili fizičke aktivnosti
Dijagnoza
U većini slučajeva lekar može prepoznati koprivnjaču pregledom kože. Ako se sumnja na alergijsku reakciju, mogu se uraditi:
- Testovi krvi
- Alergološki testovi
- Dodatni pregledi kože
Cilj je utvrditi da li je stanje akutno ili hronično i identifikovati moguće okidače.
Ublažavanje simptoma kod kuće
Za blage oblike koprivnjače preporučuju se sledeće mere:
- Antihistaminici koji smanjuju svrbež
- Izbegavanje grebanja i iritacije kože
- Mlake ili hladne kupke koje umiruju kožu
- Kupke sa sodom bikarbonom ili koloidnom zobom
- Izbegavanje vruće vode i prekomernog znojenja
Kada potražiti pomoć lekara
Potrebno je obratiti se lekaru ako:
- Osip traje duže od nekoliko dana ili se stalno vraća
- Osip je praćen oticanjem lica, usana ili očiju
- Pojave se simptomi poput vrtoglavice ili otežanog disanja
U slučaju jake alergijske reakcije (anafilaksije), kao što su otežano disanje, naglo oticanje ili osećaj gušenja, potrebno je odmah potražiti hitnu medicinsku pomoć.
Pravilna nega kože, izbegavanje poznatih okidača i pravovremeno traženje medicinske pomoći mogu značajno smanjiti nelagodnost i pomoći u kontroli svraba i osipa. Redovni pregledi i vođenje dnevnika simptoma pomažu u identifikaciji faktora koji izazivaju koprivnjaču i omogućavaju efikasnije tretiranje stanja.
